Wat betekent het voor je onderneming als je gaat scheiden?

Heb jij of je partner een eigen bedrijf dan is het belangrijk om te weten wat er met de onderneming gebeurt indien jullie gaan scheiden. Zijn jullie getrouwd in gemeenschap van goederen of hebben jullie huwelijkse voorwaarden opgemaakt? Een van de belangrijkste zaken is te kijken of de onderneming buiten de verdeling blijft of dat deze in de gezamenlijke boedel valt. Ik kan jullie als mediator daarover opheldering geven. Wat is de onderneming waard? Zijn er vrij uitkeerbare reserves die niet zijn uitgekeerd maar waar de partner nog wel voor de helft recht op heeft?

Indien er sprake is van een onderneming bij een scheiding (vaak bv of een eenmanszaak of V.O.F) is er vaak sprake van maatwerk. Als mediator kan ik jullie daarin ondersteunen en schakel ik eventueel met jullie accountant of notaris om de zaken goed af te handelen. Mijn achtergrond in de financiële sector komt daarbij altijd van pas.

Getrouwd in gemeenschap van goederen

Zijn jullie in gemeenschap van goederen getrouwd, dan moet er een verdeling van alle bezittingen en schulden plaatsvinden. De waarde van het bedrijf behoort dan ook tot het gemeenschappelijk bezit. Hierbij is het nog wel van belang wanneer jullie zijn getrouwd.

Wijziging gemeenschap van goederen per 1 januari 2018

Sinds 1 januari 2018 is de Wet beperkte gemeenschap van goederen van kracht. Als jullie vóór deze datum in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, dan vallen alle bezittingen en schulden vooraf aan het huwelijk in de gemeenschappelijke boedel. Ook de waarde van de onderneming.

Zijn jullie daarentegen ná 1 januari 2018 in gemeenschap van goederen getrouwd, dan is alleen het opgebouwde vermogen vanaf de huwelijksdatum gemeenschappelijk. Had 1 van jullie voor die datum al een bedrijf, dan blijft deze in privé en valt deze niet onder de gemeenschappelijke boedel. De ondernemende partner moet dan wel een vergoeding betalen aan ’de gemeenschap’. Dit betekent dat tijdens het huwelijk de ondernemende partner een vooraf afgesproken bedrag uit de zaak, met de huwelijkspartner deelt. Hierdoor wordt voorkomen dat de ondernemende partner onevenredig hoge bedragen in zijn/haar bedrijf reserveert.

Getrouwd onder huwelijkse voorwaarden

Wanneer jullie onder huwelijkse voorwaarden zijn getrouwd en daarbij het vermogen en de schulden van de onderneming buiten het gemeenschappelijk bezit zijn gehouden, dan vindt er verder geen verdeling van van de waarde van het bedrijf plaats. Hierbij is echter nog wel een belangrijk aandachtspunt.

Verrekenbeding in huwelijkse voorwaarden

In veel huwelijkse voorwaarden is het "periodiek verrekenbeding" opgenomen. Dit is een afspraak tussen partners om de tijdens het huwelijk gespaarde inkomens (dus nadat de kosten van de gezamenlijk huishouding zijn voldaan) jaarlijks met elkaar te delen, te verrekenen dus. De vermogens van ieder van de echtgenoten blijven gescheiden, maar wat tijdens het huwelijk wordt verdiend, wordt met elkaar gedeeld. Het jaarlijks verrekenen is een verplichting, en verjaart niet. Zelfs niet als in de huwelijkse voorwaarden is afgesproken dat de verplichting tot verrekenen na bijvoorbeeld vijf jaar komt te vervallen. Dit noemt men een vervalbeding. De rechter heeft bepaald dat echtgenoten elkaar, ondanks die afspraak, niet in redelijkheid aan zo’n vervalbeding kunnen houden.

De partners moeten zich aan de verplichting houden. Als er nooit naar de huwelijkse voorwaarden gehandeld is, dan kan een rechter alsnog bepalen dat er toch sprake is van een gemeenschappelijk vermogen.

Rechtsvorm van bedrijf en scheiden

Naast de wijze waarop jullie zijn getrouwd - in gemeenschap van goederen of onder huwelijkse voorwaarden, is ook de rechtsvorm van de onderneming van belang.

Eenmanszaak en scheiden

Bij een eenmanszaak is het bedrijf privé eigendom. Zijn jullie getrouwd in gemeenschap van goederen, dan valt de waarde van het bedrijf onder de gemeenschappelijke boedel en heeft de niet ondernemende partner recht op de helft van de waarde. Wanneer de partner meewerkte in de zaak, maar hiermee stopt, dan zijn de fiscale aftrekposten als meewerkaftrek, of een toegekende reële arbeidsbeloning, niet meer aftrekbaar van de winst.

Bij huwelijkse voorwaarden bepalen de voorwaarden of het bedrijf al dan niet onder de gemeenschappelijke goederen vallen (maar in de meeste gevallen is dat niet het geval).

VOF en scheiden

Wanneer jullie samen een VOF hebben, dan vallen het vermogen en de schulden van het bedrijf in de gemeenschap van goederen en wordt deze verdeeld. Tenzij de huwelijkse voorwaarden anders bepalen.

Vaak bestaat de vof om fiscale redenen. omdat beide vennoten dan afzonderlijke fiscale aftrekposten kunnen opvoeren onder bepaalde voorwaarden. Wanneer 1 van de partners stopt, dan gelden deze aftrekposten alleen voor degene die de onderneming voortzet. Omdat er dan minder aftrekposten zijn, wordt er wel meer belasting geheven dan je voorheen gewend was. Bij het uitreden van 1 van de partners uit de VOF moet daarvan nog wel opgaaf worden gedaan aan het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Ook is het mogelijk dat jullie beiden ook na de scheiding als vennoten in bedrijf actief blijven. Beide partners blijven na de scheiding dan elk apart hoofdelijk aansprakelijk voor het bedrijf.

Echtscheiding en besloten vennootschap (bv)

Bij een besloten vennootschap bestaat het eigendom uit het bezit van aandelen. Tenzij de geldige huwelijkse voorwaarden anders bepalen, valt de echte waarde van de aandelen in de gemeenschap van goederen.

Wanneer beide partners aandeelhouder zijn, en 1 van de partners wil de aandelen verkopen, dan moeten ze eerst aan de andere aandeelhouders worden aangeboden, tenzij de statuten van de BV anders bepalen. De overdracht van de aandelen verloopt via de notaris.

Wat is de waarde van mijn bedrijf?

Wanneer je gaat scheiden en het bedrijf valt in de gemeenschappelijke boedel, dan moet de waarde van het bedrijf worden bepaald. Bij het waarderen van een bedrijf speelt meer mee dan alleen de balanswaarde. Zo kan het bedrijfsonroerend goed een flinke meerwaarde hebben, of kan de winstgevenheid een stuk lager worden door het aangaan van een lening om de partner uit te kopen. Er zijn verschillende methodieken om de waarde van het bedrijf te bepalen. Het beste is om hiervoor een deskundige in te schakelen.